Czarna pszczoła znowu w Polsce! I

Nie chcę nikogo straszyć, ale na Roztoczu grasuje... czarna pszczoła. I nie, to nie jest metafora kryzysu klimatycznego, tylko dosłownie – czarna jak smoła, wielkości kciuka, z fioletowymi skrzydłami. Pojawiła się ostatnio w Roztoczańskim Parku Narodowym, choć przez lata była uważana w Polsce za gatunek wymarły. Oficjalnie!

A nazywa się godnie: zadrzechnia fioletowa (Xylocopa violacea). Taka trochę pszczela outsiderka. Nie żyje w ulu, nie produkuje miodu, i nie ma królowej. Samotnica – dosłownie. Ale jakże piękna.

Zadrzechnia Fioletowa

Po co nam pszczoły?

Wyobraźcie sobie ogród. Piękny, pełen kwiatów, zieleni, dzikiego zapachu lata. A teraz wyobraźcie go sobie bez pszczół. Nie tylko bez miodu. Bez jabłek, bez truskawek, bez pomidorów. Bez kawy. Tak, dobrze czytasz: bez kawy. Bo aż 75% roślin uprawnych na świecie zależy od zapylaczy, a pszczoły to ich pierwsza linia frontu. Ale nie tylko te w ulach.

Czy pszczoły muszą mieć ul?

Otóż nie. I tu wchodzi cała drużyna dzikich pszczół, o których większość z nas nie ma pojęcia. W Polsce żyje ok. 470 gatunków pszczół, z czego większość to pszczoły samotnice. Nie mają ula, nie robią miodu, nie noszą pasiastych uniformów i nie mają królowej. Za to są super pracowite, niewidzialne i absolutnie kluczowe dla ekosystemu.

Poznaj kilka z nich:

• Zadrzechnia fioletowa (Xylocopa violacea)

  największa pszczoła Europy, czarna z fioletowym połyskiem, uznana za wymarłą w Polsce, ale wraca!

  gnieździ się w martwym drewnie, najlepiej w słonecznym miejscu

• Murarka ogrodowa (Osmia rufa)

  bardzo pracowita, zapyla np. jabłonie lepiej niż pszczoła miodna

  lubi puste trzcinowe rurki, szczeliny w cegle, otwory w drewnie

• Pszczoła piaskowa (Andrena spp.)

  gnieździ się w piachu, w słonecznych miejscach bez trawy

  czasem wystarczy nie ruszać skarpy albo zostawić fragment ogrodu "gołego"

• Lepiarka (Megachile spp.)

  tnie liście (nie szkodzi roślinie!) i robi z nich komory lęgowe

  potrzebuje liściastych krzewów, np. róż czy malin, i szczelin w drewnie

Jak stworzyć przyjazne miejsce dla dzikich pszczół?

Nie trzeba kupować hoteliku z marketu (choć można, jeśli się wie jak go poprawnie przygotować). Wystarczy kilka prostych rzeczy:

• Martwe drewno

  zostaw w ogrodzie pniak, kawałek belki, stary kołek, najlepiej twarde drewno: grab, dąb, stara jabłoń

  nieimpregnowane, nie malowane

• Piaskowe skarpy

  nie wyrównuj wszystkiego na gładko

  zostaw słoneczne miejsca z gołą ziemią, piaskiem, suchą trawą

• Dzika roślinność

  im bardziej "nieidealnie" wygląda rabata, tym lepiej dla pszczół

  nie kosz trawnika co tydzień, zostaw chwasty, np. jasnotę czy koniczynę

• Woda!

  małe poidełko z kamykami

  nie za głębokie, w słonecznym miejscu

Ścięte drewno

Co sadzić? Lista roślin na medal:

• Gatunki rodzime:

  jasnota purpurowa i biała

  koniczyna łąkowa i biała

  chaber łąkowy

  miodunka ćma

  rumianek pospolity

  wrotycz

  dzwonki, serdecznik, macierzanka

• Ozdobne, ale przyjazne:

  lawenda

  szałwia lekarska

  kocimiętka

  rozmaryn

  budleja (czyli motyli krzew)

  rozchodnik okazały (na jesień)

Rzepak

A jak to robimy u nas?

W Sosnowym Tarasie i Wozie Działy sadzimy tylko rodzime rośliny. Mamy piaskowe zbocza (to akurat gratis od matki natury), sterty starego drewna, zostawione gałęzie i łąkowe zakątki, gdzie nie wchodzi ani kosiarka, ani perfekcjonizm. I serio wierzymy, że ktoś tam mieszka.

Zachęcamy: zostawcie kawałek ogrodu dzikiej naturze. Zbudujcie dom dla kogoś, kto zrobi dla nas dużo więcej niż niejedna dotacja.

Niech wracają. Niech bzyczą. Niech się czują u siebie.